Yoncada Leptosphaerulina yaprak leke hastalığı (Leptosphaerulina trifolii)

Hastalık Hakkında Genel Bilgi:

Bu hastalık önceleri önemli bir hastalık olarak kabul edilmiyordu ancak ara sıra epidemi yapması nedeniyle yonca yetiştirilen ülkelerde önemli hastalık grubuna dahil edilmiştir. Leptosphaerulina yaprak lekesi hastalığı Amerikanın her tarafında görülen yaygın bir yaprak hastalığıdır.

Ülkemizde ise; Leptosphaerulina trifolii (Syn:Leptosphaerulina briosiana) yapılan sörveylerde Türkiye için yeni bir fungus olduğu rapor edilmiştir. Fungus sporları hava aracılığıyla hızlı bir şekilde yayılım gösterir. Leptosphaerulina yaprak lekesi şiddetli enfeksiyonlarda yem için hasat edilen yoncada ürün miktarı ve kalitesini azaltır, halbuki hastalık öldürücü değildir ertesi biçime nadiren intikal eder.

Sınıflandırma

Alem: Fungi 
Şube: Ascomycota 
Altşube: Pezizomycotina 
Sınıf: Dothideomycetes 
Altsınıf: Pleosporomycetidae 
Takım: Pleosporales 
Familya: Didymellaceae 
Genus: Leptosphaerulina 
Tür: Leptosphaerulina trifolii 

Belirtileri nasıl olmaktadır ?

Leptosphaerulina yaprak lekesi yapraklara, petiollere ve gövdeye (sapa) etki etmesine rağmen gövde enfeksiyonu genelde nadiren görülür. Yaprak üzerindeki ilk simptomlar küçük koyu renkli nokta şeklinde kendini belli eder tipik olarak “PEPPER SPOT” yani karabiber serpilmiş görünümündedir. Bu lezyonlar oval veya eliptik olarak genişleyerek 1-3 mm çapında, ortası açık, kenarları koyu kahverengi, tipik olarak “GÖZ LEKESİ (EYE SPOT)” şeklini alır. Bu gibi lekeler genelde yeşil bir hale ile çevrilidirler. Bunlara ek olarak Leptosphaerulina yaprak lekesini karakterize eden diğer bir ayırt etme yolu ise; lezyonlar damar eksenine paralel gelişir yani lekelerin büyümesi yaprak orta damarından yaprak kenarlarına doğrudur. Klorotik lekeler birbirleri içine girmiş ve birleşmiş durumdadırlar.

Şiddetli enfeksiyonlarda yaralar hızla büyüyerek açık sarı-beyaz bölgeler tüm yaprak yüzeyini kaplar ve yapraklar kuruyarak ölür, gövde üzerinde bu yapraklar asılı kalırlar. Bu simptomlar diğer yaprak lekelerinden (Pas, İlkbahar Siyah Sapı, Yoğun Yaprak lekesi ve Pseudopeziza Yaprak Lekesi) Leptosphaerulina yaprak lekesini ayırt etmek için yeterlidir. Koşullar patojenin çıkışı için optimum olursa birleşik yaprakların (Yaprakçıkların) hepsinde hastalık görülür. İnfeksiyon arazide homojen olarak dağılmıştır. Aslında infeksiyon tüm bitkilerde dengeli bir biçimde dağılmış olarak gözlenir. Şiddetli enfeksiyonlarda arazide homojen olarak sararma gözlenir.

Hastalık nasıl gelişmektedir ve nasıl yayılmaktadır ?

Leptosphaerulina trifolii yere dökülen ölü yapraklarda ve bitki atıklarında kışlar. Ascosporlar topraktaki ölü bitki atıklarından hava ile etrafa yayılarak hassas bitkilere taşınır. Leptosphaerulina trifolii nispeten geniş sıcaklık aralıklarında çoğalır ve gelişir. Hastalık Nisan-Ekim ayları arasında ortaya çıkar. Yaprak infeksiyonları en yaygın olarak ıslak periyotlarda gerçekleşir. Fruktifikasyon organları bitki gelişmezken nadiren oluşur. Yere düşen yaprak dokularında dahi fungus hızlıca kolonize olarak tekrar fruktifikasyon organları oluşturur ve oluşan sporlar etrafa yayılır. Arazide infeksiyon hızlı bir şekilde olmalıdır. Her biçimden önce yaşam siklusu tamamlanmalıdır.

Mücadele ne yapılabilir ?

Vaktinde (gerekirse erken) hasat ile yaprak kayıpları ve arazide spor birikimi önlenebilir. Varyeteler arasında dayanıklılık yönünden farklılıklar vardır. Buna karşın henüz dayanıklılık konusunda standart bir çeşit listesi yoktur. Bireysel olarak Leptosphaerulina yaprak lekesine karşı varyeteler hakkında çoğunlukla bilgi vardır. Her biçimde patojen kuvvetlenmesi zaman alır 4 biçim sistemi 3 biçim sistemine göre muhtemelen daha etkili olduğu sanılmaktadır. Ülkemizde ruhsatlı bir preparat yoktur. Ancak Amerika’da BAKIR HİDROKSİT kullanılmış fakat beklenen etki görülmemiştir. Yeni teknolojik sistemik bakırlar kısmen iş görebilmektedir.