Yenidünya Kara Leke Hastalığı (Spilocaea eriobotryae)

ETMEN: Spilocaea eriobotryae (Syn: Venturia inaequalis var. eriobotryae)

Hastalığın belirtileri nelerdir ?

Spilocaea eriobotryae – Hastalığın genel görünümü

Yenidünya bitkisinin tek önemli hastalığıdır. Ülkemizde Ege ve Akdeniz bölgeleri hastalıkla bulaşıktır. Fungus infeksiyondan 20-40 gün sonra yapraklarda farklı büyüklükte düzensiz önceleri sarımsı sonraları kırmızımsı kahverenkli lekeler oluşturur. Erken yaprak infeksiyonlarında meydana gelen büyük lekelerde ki dokular zamanla kararır ve düşer. Genç sürgünler infekte olduklarında başlangıçta siyah renkli düzensiz lekeler zamanla sürgün renklerinin koyulaşmasıyla belirsizleşir.

Hasta sürgünler normal gelişemez böyle durumlarda yaprak dökümü daha erken olur ve ağaç yapraksız bir görünüm kazanır. Meyvelerde yuvarlak veya düzensiz lekeler oluşur. Lekeli dokular önceleri açık yeşil daha sonra siyah bir renge dönüşür. Leke kenarında meyve kutikulasının yırtılması sonucu beyaz renkli bir bant teşekkül eder. Daha sonra lekeli doku koyu kahverengine dönüşür ve dokunun gelişimi durur. Çok şiddetli ve erken meyve infeksiyonlarında yüzeyin tümü hastalanır.

Meyve etinin gelişmesini engelleyen fungus çekirdeklerin büyümeye devam etmesiyle meyve etinde çatlamalara ve çekirdeklerin görülmesine neden olur. Hasta meyveler ağaçta asılı kalır ve zamanla kararır. Genç meyve infeksiyonlarında meyve yüzeyinin lokal olarak kararmasına ve pazar değerinin düşmesine neden olur.

Spilocaea eriobotryae – Yapraktaki belirtileri

Spilocaea eriobotryae – Meyvedeki Belirtileri

Spilocaea eriobotryae – Meyvedeki belirtilerin (ilerlemiş hali)

Spilocaea eriobotryae – Meyvedeki Belirtileri (ilerlemiş hali)

Spilocaea eriobotryae – Hastalığın en son safhası

Nasıl bir fungustur ?

Fungus hayat dönemini yıl boyu ağaç üzerindeki mumya meyvelerde, sürgünlerde, yapraklarda ve meyvelerde geçirir. Genellikle kışı mumya meyvelerde konidi, yaprak sürgün ve meyvelerde konidi ve misel formunda geçirir. Yere düşen hastalıklı bitki artıklarının, hastalandırma özelliği yok denecek kadar azdır. Fungusun kışı geçirmesine yardım edecek dayanıklı sexuel dönemi saptanmamıştır. Hastalığın bulaşma dönemleri konukçu dokularının duyarlılığı ile sınırlanmıştır.

Meyvelerin duyarlı oldukları (dönem çiçeklenme ile olgunluktan 20 gün öncesine dek olan dönemdir. Yaprak ve sürgünlerin duyarlı oldukları dönem sonbaharda meydana gelen sürgün ve yapraklarda; Ekim-Aralık dönemi, ilkbaharda meydana gelen yapraklar ve sürgünlerde Mart-Mayıs dönemidir. Bu süre içinde yalnız genç yaprak ve sürgünlerde infeksiyon olur. Yaşlı yaprak ve sürgünler fungusa dayanıklıdır. Yukarıda belirtilen periyotlarda yağışlı ve sıcaklığın 8-24 °C arasında bulunduğu günlerde infeksiyonlar meydana gelir. Fungusun inkubasyon süresi 15-19 gün arasında değişmektedir. Akdeniz bölgesinde yağışlı geçen yıllarda şiddetli infeksiyonların olmasına karşı kurak geçen yıllarda hastalık görülmemiştir.

Hastalıkla Mücadele:

Kültürel Önlemler:

Ağaç üzerindeki hastalıklı sürgünler, meyveler ve yapraklar toplanarak imha edilmelidir. Yenidünya ağaçlarında çiçeklenme döneminin 1-1.5 ay sürmesi nedeniyle kimyasal mücadele uygulamalarında mücadele zamanı önem kazanır. Bahçede homojen bir çiçeklenme için yetiştiricilerin aşılı fidanlarla bahçe tesis etmeleri gereklidir. Güneşten azami şekilde faydalanacak ağaçların daha iyi havalanmasını aynı zamanda yaprak ve meyvelerin nemli kalma sürelerinin azaltılmasını sağlamak amacı ile ağaçlar arasında mesafenin 8 metreden daha az olmaması gerekir. Çiçeklenme dönemi sonunda çiçek taç yapraklarının %75’i döküldükten sonra %0.1’lik dodine birleşimindeki bir ilaçla meyve hasadına 20 gün kalana dek 14-15 gün ara ile ilaçlama hastalık zararını önler.

Kimyasal Mücadele:

1. İlaçlama sonbaharda çiçekler açmadan önce %1.5’lik bordo bulamacı ile
2. İlaçlama çiçek tomurcukları açılmadan önce %1.5’lik bordo bulamacı veya koruyucu fungisitler
3. İlaçlama çiçek taç yapraklarının dökülmesinden sonra ikinci ilaçlamada kullanılan fungisitlerden birisi ile
4. Diğer ilaçlamalar üçüncü ilaçlamadan sonra hasada 20 gün kalana kadar, ikinci ilaçlamadaki organik fungisitlerden biri ile 10-15 gün aralıkla ilaçlanmalıdır.