Tahıllarda Bakteriyel Yanıklık ve Çürüme hastalıkları

Kavuz Dip Çürümesi 

Pseudomonas syringae pv. atrofaciens

Pseudomonas atrofaciens buğday, arpa ve çavdarda görülür. Hastalık çok yaygındır, fakat ekonomik açıdan önemsizdir. Hastalık floral kısımları ve daneyi etkiler ve kavuzun en alt bölümünde oluşturduğu gri-kahverengi lekelerden fark edilebilir. Kararmalar kavuzun iç bölümlerinde daha belirgindir ve leke sapa ve danelere doğru genişler. Genişleme döneminde lezyonlar üzerinde beyaz-gri bakteriyel sızıntı oluşabilir. Bu hastalığın ilk enfeksiyonları danelerde büzüşme ve renk kaybına sebep olur.

Yulafta Hale Yanıklığı

Pseudomonas syringae pv.coronafaciens

Hale yanıklığı dünyada yulaf üretimi yapılan bölgelerin hemen hepsinde görülür. Kültürü yapılan yulaf türleri ve pek çok çayır bitkisi bu hastalığa hassastır. Hastalık genellikle bayrak yapraklarda görülür. Fakat yaprak kınları ve salkımlarda etkilenebilir. İlk lezyonlar küçük, oval şekilli, saman rengi ile açık kahverengi arasında değişen renkte ıslak lekelerdir. Daha sonra lekelerin etrafında sarı renkli ıslak çizgiler oluşur. Nemli şartlarda lezyonlarda bakteriyel sızıntı oluşabilir. Fakat Xanthomonas translucens yada Pseudomonas strlafaciens’den etkilenen bitkilerdeki sızıntı kadar geniş değildir. Hastalık lezyonu ilk enfeksiyon noktasını saran kahverengi alan tarafından sınırlandırılır.

Afitler ve diğer böcekler bu bakteriyi bitkiden bitkiye taşırlar ve beslenirken bakterinin konukçu dokuya girmesini sağlarlar. Hastalık tohumla taşınabilir fakat bakteri bitki artıklarında ve diğer konukçu bitkilerde barınabildiği için tohum ilaçlaması hastalıktan kurtulmak için garantili çözüm değildir.

Bakteriyel Başak Yanıklığı

Rathayibacter tritici (Syn: Corynebacterium tritici)

Başak yanığı bir buğday hastalığıdır ve aynı zamanda Tunda ve Sarı Başak Çürüklüğü olarak ta bilinir. Hastalık Kuzey Afrika, Asya ve Avustralya’da görülür ve genellikle Angunia tritici (Buğday gal nematodu) ile birlikte görülür. Bu nematod Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde Bakteriyel Başak Yanıklığı hastalığı olmadan görülmüştür.

Hastalık genel olarak sarı, yapışkan bir sıvı halinde buğday başaklarında görülür. Başaklar yapışkan bakteriyel sızıntı ile kaplı saplardan çıkar. Yapraklar ve başaklar deforme olur ve küçük, verimsiz tohumlar meydana gelir. Eğer gal nematodları hastalıkla beraber görülürse nematodun oluşturduğu Galler tahıl danelerinin yerini alır. Hastalık bulaşık tohumla ve topraktaki nematod galeri ile yayılır. Angunia tritici’nin larvaları gallerden toprağa geçer ve bakterinin taşıyıcısı olarak çalışırlar.

Bakteriyel Yaprak Yanıklığı

Pseudomonas syringae

Bu türler dünyanın pek çok yerindeki bölgelerde yetişen mısırda, sorgumda ve fasulyede oldukça yaygın patojenlerdir. Fakat tahıl ürünlerinde ciddi bir patojen olduğu son zamanlarda fark edilebilmiştir. Hastalık Amerika’nın bazı büyük ovalarında ve muhtemelen diğer bazı tahıl yetiştirilen bölgelerde makarnalık buğday ve ekmeklik buğday için oldukça etkili ve yıkıcıdır.

İlk lezyonlar küçük beyazımsı yeşil ve ıslak bir yapıya sahip lekeler olarak ortaya çıkarlar ki bunlar uygun koşullar altında, düzensiz sarı-kahverengi lekeler üreterek genişlerler. Hastalık ılık ve nemli koşullar altında hızlı bir şekilde gelişir ve lezyonlar nemli ortamlarda bakteriyel sızıntı oluşturur. Pseudomonas syringae, Xanthomonas translucens’e özgü kara kabuk belirtileri ve yaprakta bir takım bereler oluşturmaz.

Hastalığın sebepleri yada kontrolü hakkında çok az bir bilgi vardır. Bazı buğday çeşitlerinin bakterilere karşı oldukça dirençli olduğu görülür.

Hububat ve Otlarda Bakteriyel yanıklık veya Çizgi Hastalığı

Dünyada yaygındır ve esas olarak arpayı etkilemektedir. Son yıllarda ülkemizde de görülmüştür.

Etmeni;

Önceleri bu hastalık Xanthomonas translucens olarak adlandırılmış daha sonra X. campestris pv. translucens şeklinde değiştirilmiştir. Ancak bu pv.’ın da konukçularının farklı olması  nedeniyle önce farklı ırklar kabul edilmiş fakat daha sonra bunlar ayrı pv.’lar, olarak isimlendirilmişlerdir. Bu pv.’lar şunlardır:

Xanthomonas campestris pv. cerealis; Agropyron ve Bromus spp.’de,

Xanthomonas campestris pv. hordei; Hordeum spp.’de

Xanthomonas campestris pv. oryzicola; çeltikte,

Xanthomonas campestris pv. phleipratensis; Phleum pratense’de,

Xanthomonas campestris pv. secalis; Çavdarda,

Xanthomonas campestris pv. undulosa; Buğdayda.

Belirtileri:

Bu hastalık tüm konukçularda genellikle uzunumsu, sulu lekeler şeklinde başlar. Bu lekeler kurumadan önce uzun bir süre sarı bir halde kalırlar, ve ekseri sarı bir kabuk şeklinde kuruyan küçük bir bakteriyel akıntı içerirler. Bunu nekroz oluşumu izler ve lekeler genelde kuruyarak kahverengi şeritler oluştururlar. Buğdayda, kavuzlar üzerinde uzunumsu koyu kahverengi şeritler oluşur. Benzer belirtiler buğdayda fizyolojik nedenlerle de olabilir ve bu fizyolojik siyah kavuz olarak isimlendirilir.

Hastalık gelişimi:

Bakteriler tohum üzerinde ve hastalıklı ürün artıkları içinde kışlarlar; Yağmur, direkt temas ve böceklerle yayılırlar.

Mücadelesi:

Hastalıksız tohum kullanımı, tohum ilaçlaması ve münavebe en çok önerilen yöntemlerdir.