Pamukta Fungal Koza Hastalıkları

Pamukta Fungal Koza Hastalıkları

            Dünyada pamuk yetiştirilen her yerde bazı durumlarda kozalar açılmadan önce kozalarda mikrobiyal çürümeler görülmektedir. Özellikle yüksek nemin hüküm sürdüğü ve güçlü bir vejetatif gelişmenin görüldüğü yerlerde koza çürümelerinden dolayı üründe önemli kayıplar meydana gelmektedir. Değişik yörelerde yapılan çalışmalarda çürümüş kozalardan 100’ün üzerinde mikroorganizma izole edilmiştir. Bunların bir kısmı enfekteli kozalar üzerinde gelişen sekonder organizmalar iken, pek çoğu da böcek zararından ve kozalar olgunlaşmadan dikiş yerlerinden (sutur) girerek koza çürüklüğüne neden olan yara patojenleridir. Koza çürüklüğüne neden olan primer fungal patojenler şunlardır.

• Koza çürüklüğüne neden olan fungusların kozalarındaki enfeksiyonu şu üç yoldan birisi ile gerçekleşir.
• Bozulmamış kozaların direkt penetrasyonu ile; örneğin, Diplodia gossypina enfeksiyonu
• Böcekler üzerinde bulunan bazı fungusların böceklerle beraber koza içerisine girmeleri ile; Nematospora fungusu Dysdercus böceği ile koza içerisine taşınır.
•  Kozaların dış kabuklarının böcek veya değişik etkenlerle yaralanmalarıyla fungusların enfeksiyonu gerçekleşir. Örn. Rhizopus ve Penicillium spp. koza enfeksiyonu

Koza enfeksiyonları için en önemli şartlar şunlardır:

•    Bitkilerde uzun süre serbest nemin hüküm sürmesi
•   %75 üzerindeki nispi nemin uzun bir periyot mevcudiyeti
•    Düşük ışık yoğunluğu
•    Yüksek sıcaklık

         Örneğin ABD’nin Georgia eyaletinde 1968’de kuru iklim şartlarının hüküm sürdüğü yılda meydana gelen kayıp %1.5 iken, nemli, sıcak iklim şartlarının hüküm sürdüğü yıl %14 kayıp meydana gelmiştir. Koza çürüklüğü etmenlerinden Colletotrichum gossypii, Diplodia gossipina ve Fusarium moniliforme çok nemli bölgelerde mevcut olan mikroorganizmalar iken, Ascochyta gossypii ve diğer Fusarium türleri kuru iklim şartlarının hüküm sürdüğü yerlerde daha çok bulunurlar. Fungal bir enfeksiyon sonucu kozalarda ilk belirtiler küçük bir leke şeklinde başlar ve bu lekeler nemle beraber hızlı bir şekilde gelişir. Ve bütün bir kozayı kaplayacak kadar büyüklüğe ulaşır. Lekelerin renkleri ve şekilleri etmenin türüne göre değişir. Lekelerin üzerinde özellikle fungusun früktifikasyon organları ve sporları oluşur. Hastalığın ilerlemiş halinde kozalarda tam bir bozulma ve çürüme meydana gelir.

 Mücadele   

 Kültürel Mücadele

          Koza çürümelerini azaltmak için alınabilecek kültür önlemlerinden en önemlileri:

• Bitki örtüsündeki nemin düşürülmesine yardımcı olacak tedbirler
• Primer inokulum kaynaklarının seviyesini düşürmek için alınabilecek önlemlerdir.

     Bunun için tohumla taşınan ve kozalarda hastalığa neden olan bazı etmenlere karşı tohum ilaçlaması etkili olmaktadır. Örneğin Colletotrichum gossypii’ye karşı tohum ilaçlaması ile primer inokulum kaynakları yok edilmiş olur. Tohumu yüzeysel bulaşmalara karşı aside daldırma işlemi de etkili olmaktadır. Hastalıklı bitki artıklarının imhası özellikle traktörlere monte edilebilen alev aletleri ile bitki artıkları yakılmalıdır. Aralıklı ekim, bitki örtüsündeki nemi düşürmek için uygun bir ekim yöntemidir. Fakat burada verim dikkate alınmalıdır. Yine ekim sıraları hakim rüzgarlar yönüne göre düzenlenmelidir.

Kimyasal mücadele

            Yüzey ilaçlaması pek etkin sonuç vermemektedir. Etkili sonuç alınamamasının nedenleri;

• Bitkinin alt örtü kısımlarına ilacın penetrasyonu çok düşük olmakta

          Koza çürüklüğünün görüldüğü yerlerde yoğun yağışlar sonucu koza ve yapraklardaki ilaç yıkanmakta, bundan başka arzu edilen etkiyi sağlamak için pek çok ilaçlama yapmak gerekir. Çünkü çiçeklenmeden hemen sonra kozalarda latent enfeksiyon oluşur.