Mısırda Bakteriyel Solgunluk (Yaprak Yanıklığı)
Hastalığın bilimsel adı: Pantoea stewartii pv. stewartii
Eski bilimsel adı: Erwinia stewartii (Smith)
İngilizce adı: Stewart’s Bacterial Wilt
1897 yılında Amerika-New York’ta görülen bu hastalık, daha sonra; Birezilya, Kanada, Kosta Rika, Çin, Malezya, Meksika, Porto Riko, İtalya, Polonya, Peru, Sovyetler Birliği, Romanya, Tayland, Vietnam ve Yugoslavya gibi ülkelere yayılmıştır. Yapılan gözlemlerde, ülkemizde bu hastalık henüz tespit edilmemiştir. Ancak, son yıllarda ülkemizde tohumluk mısır ve yem ve sanayiinde kullanılan mısır üretimi çok artmış ve ülkemize ithalat veya ihracat yoluyla pek çok ülkeden mısır tohumu getirilmekte veya ihraç edilmektedir. Dünyada mısır üretiminde önemli bir yeri olan bu hastalığa dikkat çekmek için bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.
Hastalık Belirtisi
Bu hastalık, iki şekilde bitkide etkili olur ve belirti oluşturur, Birincisi; sistemik enfeksiyon şeklinde bitkide zarar yapar ve genç bitkilerdeki zararı çok hızlı olur. Belirti; susuzluk, kuraklık, besin eksikliği, böcek zararı şeklinde kendini gösterir. Püsküllerde de ölüm görülür. Ölüm olmayan bitkilerin hastalıklı dokulannda beyazlanma görülür. Bakteri iletim demetlerine kolonize olur ve bitkiye oradan yayılır. Bu tip bitkilerde püskül erken gelişir ve bitki kısa kalır. Bitki gövdesinin topraga yakın kısımlannda çukurlar oluşur. Gövde enine kesildiğinde sarımsı bakteriyel akıntı görülür.
İkinci tip belirti ise; daha sık rastlanan ve yapraklarda yanıklık siptomlarıdır (belirtileridir). Bu belirtiler genelde püskül olştuktan sonra görülür yapraklarda uzunlamasına çizgiler şeklindedir. Çizgiler düzgün olmayıp, “solgun yeşil-sarı” arası renk alırlar. Çok kısa Samanda kahverengine dönüşürler ve hastalık şiddetli ise, tüm yaprakta kurumalar meydana gelir. Eğer yapraklar erken hastalanırsa, bitki özellikle fungal gövde çürüklüklerine duyarlı hale gelir. Yaprak yanıklığı dönemi, fide yanıklığı ile ilişkili değildir.
Hastalık Etmeni
Mısırda Bakteriyel Solgunluk (Mısır Yaprak Yanıklığı), belirtileri Pantoea stewartii pv. stewartii (Smith) Mergaert et al. etmeni tarafindan oluşturulmaktadır (Mergaert, et.al., 1993). Bu etmenin daha önceki ismi; Erwinia stewartii (Smith) diye olarak bilinmekteydi. Bu bakteri, hareketsiz, fakültatif anaerop, gram negatif, çubuk şeklinde ve 0. 4-0. 8x 0. 9-2. 2 um boyutlarındadır. Yeast-extract dekstroz kalsiyum karbonat ağar besi yerinde, etmen sarı ve konveks koloniler oluşturur. Bu koloniler akışkandır. Pantoea stewartii pv. stewartii’ı, ekstrasellüler polisakkarit oluştumdar ve bunlar bitkide suya batırılmış şekilde belirti oluşmasina neden olurlar (Wilson,et al,l994). Etmen; Enterobacteriales takımı, Enterobacteriaceae familyası içerisinde yer almaktadır.
Yaşam Döngüsü ve Epidemiyolojisi
Bakterinin yayılmasında en önemli etken, bakterinin kışı geçirdiği aşağıda belirtilen böceklerdir. İlkbaharda vektörler: danelerden beslenirler veya otlardan yararlanırlar. işte bu dönemde, vektörler üzerinde bulunan bakteriler yayılırlar. Vektör böcekler, iklim koşullanna bağlı olarak birçok kez döl verirler. Hastalığın şiddeti, böcek artışı ile doğru orantılıdır. Ksileme giren bakteriler, solgunluk oluştururlar. Yapılan araştırmalarda; aralık-ocak-şubat ayları düşük ısıda geçerse, yani bu aylarda çok soğuk olursa, vektörler oldukça azalmaktadır. Bu durumda hastalık çok azalmakta veya hiç görülmemektedir. Mısır zararlısı olan kın kanatlı böceklerde etmen kışı ergin olarak geçirir. Bakteri, bu böceklerin bağırsaklarında yaşarlar. Bu böcekler, bitkinin büyüme sezonunda, iklim koşullarına bağlı olarak, birçok döl verirler. Dolayısiyle, hastalığın şiddeti böcek populasyonu ile ilgilidir. Bu etmen ile yapılan suni inokulasyonlarda, farklı mısır türleri ve yakın akrabaları ile aynı familyadan olan yabancı otlar da etmenin konukçulan olarak belirlenmiştir. Hastalığın bulaşması genelde vektör böceklerle ve tohumla olmaktadır.
Önemli vektör böcekler:
Chaetocnema pulicaria,
Diabrotica undecimpunctata ergin ve larvası,
Diabrotica longicornis larvası,
Hylemya cilicrura larvası ve
Agriotes mancus larvasıdır.
Mücadele
Mısır dişinda, sorgum, sudan otu ve diğer bazı bitkilerde de bu hastalık görülebilmektedir. Tohumla taşındığı için 50’den fazla ülke, bu hastalıkla ilgili sağlık sertifıkası istemektedir. Ancak, hastalığın yayılması için, vektör böceklerin o ülkede olmasi gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda; aralık,ocak ve şubat ayları düşük ısıda geçerse, vektörler oldukça azalmaktadır. Bu durumda azalmakta veya hiç görülmemektedir.
Kültürel önlem:
Kışı sıcak geçen bölgeler; için,dayanıklı hibrit çeşitler kullanılmalıdır.Fazla N ve P, yüksek toprak nemi ve hastalığı arttırdığından ve yüksek Ca ve K hastalığı azalttığı için bu önlemler alınmalıdır.
Kimyasal mücadele:
Etmen, vektör böceklerle bulaştığından, vektörler için insektisit kullanılması, ayrıca tohumla da taşındığı için tohum ilaçlaması ve mümkünse hastalık içermeyen tohum kullanılması önerilmektedir. Ayrıca, sistemik bir ilaç toprağa karıştırılarak verilir ve vektör böceklerin ölmesi sağlanır. Zorunlu olmadıkça insektisit kulanımından kaçınılmalıdır. Çünkü hem pahalı, hem de çevre kirliliği açısından da önemlidir.
Hastalık hakkında tanımlayıcı fotoğraflar daha sonra yüklenecektir.
Yazılarımızdan haberdar olmak için
Abone olmak istermisin ?
Kaliteli yazılarımız ve fotoğraflarımızdan ilk sizin haberiniz olsun !
Bitki koruma ailesine katıldığınız için teşekkür ederiz.
Bir şeyler yanlış gitti sanırım 🙁
Makaleleri yayınladığınız tarihi de belirtseniz bizim için çok daha iyi olur
Gerek duymadım, referans için kullanacaksanız, makaleye ulaştığınız tarih koymanız için yeterlidir.