Maymuncuk Zararlıları (Otiorrhynchus spp.)

Şükrü Kaynaş

Otiorhynchus sulcatus -Bağ Maymuncuğu hayatı

Genel olarak, siyah veya kahverengimsi siyah renkte; elytra üzerinde nokta şeklinde kabarcıklar, çizgiler veya yıldız şeklinde lekeler bulunur; hortumları kısa ve kalın; boyları 5-15 mm kadar; arka kanat olmadığı için uçamazlar ve dokunulduğunda ölü numarası yaparlar.

Önemli türler ve konukçuları nelerdir ?

O. davricus Lona; incir,
O. scitus Gryll.; asma,
O. peregrinus Stierl.; asma,
O. sulcatus F.; asma ve zeytin,
O. ligustici L.; asma,
O. anatolicus Boh.; asma, kayısı ve vişne,
O. turca Boh.; asma, erik ve elma,
O. lodosi Hoff.; kayısı,
O. singularis L.; değişik meyve ve orman ağaçları,
O. lugdunensis Boh.; değişik meyve ve orman ağaçları,
O. rugosostriatus Goeze; değişik meyve ve orman ağaçları,
O. raucus F.; değişik meyve ve orman ağaçları
O. meridionalis Gyll.; zeytinde.

Otiorrhynchus sulcatus – Zararlının ergin hali

Nasıl zarar vermektedir ?

Otiorrhynchus türleri kışı genel olarak ergin halde, yaprak döküntüleri arasında ve kabuk altlarında geçirirler, ilkbaharda tomurcukların patlamasına yakın konukçu bitkilere geçer, gözleri kemirir, daha sonra da taze yaprakları yerler. Bağlarda gözleri ve aşıları yedikleri için don zararına benzer bir görünüm olur. Yapraklar ise, damar araları yendiği için dantelli bir yapı arz ederler. Genelde, gündüz gizlenir ve gece faaliyet gösterirler.

Yumurtalarını konukçu bitkinin kök boğazı civarına veya toprağa bırakırlar. 2-3 hafta içerisinde yumurtalar açılır ve çıkan larvalar toprak içerisinde bitkinin köklerine geçer ve buralarda beslenirler. Yoğun olduklarında bağlardaki larva zararı dikkat çekicidir. 8-10 ayda olgun larva haline gelir ve toprak içerisinde hazırladıkları odacıkta pupa olurlar. Bir aylık bir süre sonunda ise ergin olurlar. Bazı türler, hayat devrelerini tamamlamak için bir yıldan daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar.

Polifag böcekler oldukları için yukarıda belirtilen odunsu bitkilere ek olarak, bazı sebze ve şeker pancarı gibi bitkilerde de zararlı olurlar.

Mücadele olarak ne yapabilirim ?

Bu türlerle mücadelede; toprak işlemesine önem verilmeli, kışlayabilecekleri barınaklar yok edilmeli ve yabancı otlar temizlenmelidir.

Mekanik mücadele olarak;

Özellikle Asma gövdelerine yapılacak silikonize elyaf uygulaması etkili bir yöntemdir. Bağlarda kış budaması sırasında, henüz gözler uyanmadan ve zararlı ergin çıkışı gerçekleşmeden yapılmalıdır. Bağ maymuncuğu ile bulaşık olduğu bilinen bağlarda budama sırasında asmanın kavlamış kabukları sıyrıldıktan sonra her omcaya ve her terbiye direğine, yerden 50-60 cm yüksekliğe silikonize elyaf bağlanmalıdır. Silikonize elyafın, çepeçevre yaklaşık 20 cm genişlikte parçalar halinde ortasından iple asma gövdesine bir kez bağlanması yeterlidir.

Diğer bir yöntem olarak Tuzak yöntemiyle, ergin faaliyetleri başladıktan sonra ağaç veya asma gövdesinin orta kısmına yapışkan macun ve benzeri şeyler sürülerek, burada toplanan erginler imha edilmelidir.

Biyolojik mücadele olarak;

Heterorhabditis bacteriophora parazit nematodu ile pratik şekilde mücadele edilebilmektedir. Piyasada satılan ürünler bulunmaktadır. Özellikle organik tarım kapsamında kullanılabilecek en güzel ürünlerden birisidir.

Diğer bir yöntem olarak da entomopathojenik olarak Metarhizium anisopliae adında fungusun bu tür böceklerin üzerinde gelişerek çok rahat bir şekilde öldürüp çok iyi bir mücadele olarak kullanılabiliyor. Yurt dışında bu yöntem kullanılıyor ilaç şeklinde üretilmektedir. Ülkemizde üreten ya da ithalatçısı var mı açıkçası bilmiyorum ama organik tarım kapsamında kullanılacak alternatif yöntemlerden birisi de budur.

Bağ Maymuncuğu zararlısının biyolojik mücadele olarak Heterorhabditis bacteriophora nematodunun etkisini görün

Kimyasal mücadele olarak;

Popülasyon ilaçlamayı gerektirecek düzeye ulaşırsa, ağaç ve asma gövdeleri ve kök boğazı çevresi 8-10 cm derinliğe kadar toprak ıslatılacak şekilde ilaçlanmalıdır. İlaç ismi hem telif hakları hem de firma reklamı oluyor gerekçesiyle vermiyorum.

Maymuncuk zararlıları (Otiorrhynchus spp.) hakkında tanımlayıcı fotoğraflar aşağıda verilmiştir. Fotoğrafların telif hakları mevcuttur hiç bir yerde kullanılamaz. ©entofito