Lahanada Göbek Kurdu Zararlısı

Lahana nedir ?

Lahana (Brassica oleracea), turpgiller (Brassicaceae) familyasından geniş ve kalınca kat kat yaprakları olan, güz ve kış sebzesi olarak yetiştirilen ve birçok türü olan bitkidir.

Lahana çeşitleri nelerdir ?

• Beyaz lahana – Türkiye’de en çok yaygın tür; en çok sıcak yemeklerde kullanılır. Ortalama 25 cm çapında küre şeklindedir.
• Brüksel lahanası – Çapı ortalama 3 cm beyaz lahana türü; sıcak yemeklerde kullanılır.
• Kara lahana
• Kaynarca lahanası – Üretimi sadece, Niğde İli Bor İlçe’si Kaynarca Köyü’nde yapılmaktadır. Ortalama 50.000-70.000 adet/hane rekor düzeyde üretilmekte olup kalite bakımından 1. sıradadır. Yıllık üretimin Kaynarca Köyü’nde 15-20 milyon baş olduğu tahmin edilmektedir.
• Kırmızı lahana  (En yaygın olarak salata olarak tüketilir).
• Milano lahanası

Lahanın faydaları nelerdir ?

İçeriğinde bol miktarda B, C ve E vitamini barındıran lahana potasyum yönünden de zengin bir içeriğe sahiptir. Yeşil yapraklı lahana, kalori bakımından düşük sebzelerin başında gelir. Bu özelliği ile kilo verme diyetlerinde sıkça yer verilen bir sebzedir. Sağlık açısından son derece faydalı olan lahana çok geniş bir yelpazede kullanılmaktadır. Güçlü bir antioksidan kaynağı olan lahana, başta karaciğer olmak üzere neredeyse vücudun tüm organlarının sağlığını koruyucu özellik taşımaktadır.

Lahana nasıl yetiştirilir ?

Serin iklim sebzesi olan beyaz baş lahana sonbahar (başlangıcı) ile İlkbahar (sonu) arasındaki serin dönemde yetiştirilir. Avrupa ülkelerinde bütün yıl boyunca yetiştirilen lahanalar ülkemizde genellikle kışlık olarak yetiştirilirler. Yaz döneminde yetiştirilen erkenci çeşitler bulunmasına karşılık bu dönemdeki yüksek sıcaklıklar kaliteyi bozduğundan ve yazlık sebzelerin yoğun olduğu bir dönem olduğu için bu dönemde yetiştiricilik yapılmamaktadır. Beyaz baş lahanalar diğer lahana grubu sebzeler gibi serin iklimden hoşlandığından 15.5 – 21.5  (^oC) arasında sıcaklıklar da iyi bir şekilde yetiştirilirler. Başlar genel olarak 24 (^oC) altında en iyi şekilde oluşurlar. Uygun baş gelişimi için gece- gündüz sıcaklık farkının 5 (^oC) olması arzu edilir. Genel de – 10 (^oC) düşük sıcaklıklara da toleranslıdırlar.

Toprak İstekleri

Lahana grubu sebzeler genelde toprak yönünden pek fazla secici değildirler. Kumlu, tınlı, ağır karakterli killi topraklar olmak üzere hemen hemen bir çok top-rak tiplerinde yetiştirilebilirler. Fakat iyi kaliteli mahsül için kumlu, kumlu tınlı ve organik maddece zengin orta ağırlıkta topraklar en uygun topraklardır. 

Dikim Zamanı

Fideler yastıklarda yetiştirilebildiği gibi viyollerde yetiştirmek mümkündür. Tohum yastıkları hazırlanarak 15 cm aralıkla (seyrek olarak) açılan çizilere seyrek olarak tohumlar ekilir. Çizilerin derinliği 2,5-3 cm civarında olmalıdır. Tohum ekiminden önce çiziler sulanması gerekir. Fideler 3-4 gerçek yapraklı olduğunda tarlaya dikilirler. Buğday hasadından sonra II. ürün olarak da yetiştirilebilirler. Tohum ekimleri Mayıs ayında başlayıp Ağustos ayına kadar kademeli olarak devam edebilir. Dikimlerde Haziran ayı ile Ağustos ayının sonuna kadar yapılabilir. Ekim ve dikimde etkili olan konu pazara ürün çıkartma zamanıdır. Hasatlar Ekim-Kasım ayı ile Mart ayları (erken ilkbahar) arasında yapılır. Dikim mesafesi olarak sıra arası 50-70 cm ve sıra üzeri 45-60 cm alınabilir.

Gübreleme

Geniş ve bol miktarda yapraklara sahip olan lahanalar yetiştirildikleri yerin besin maddelerince zengin olmasını isterler. Bu sebeple uygun yanmış ahır gübresinin yanında iyi baş bağlama ve verimlilik için ticarî gübrede verilmelidir. Verilecek ticari gübrenin miktarını belirlemede en sağlıklı yöntem toprak tahlili olup toprak tahlili sonuçlarına göre ticari gübre verilmelidir. Ticarî gübrenin yanında yüksek kaliteli bol ürün için dekara 4-5 ton yanmış çiftlik gübresi kullanılması gerekmektedir. Fosforlu gübrenin tamamı dikim öncesi, azotlu gübrede iki defada verilir. İlk yarısı dikimle geri kalanı ise II. Çapada verilir.

Bakım

Beyaz baş lahana yetiştiriciliği kolay bir yetiştiriciliktir. Erken dikimlerde yüksek sıcaklığa bağlı olarak sulama yapılabilir. Yabancı ot yoğunluğuna göre 1-2 defa çapa gereklidir. Lahana kelebeğinin tırtılları ile pireler önemli zararlılar olup zararlı yoğunluğuna bağlı olarak uygun bir insektisit ile ilaçlama yapılmalıdır.

Hasat

Beyaz baş lahanada hasatlar yetiştirilecek çeşidin erkencilik geççilik özelliğine, başların istenilen büyüklüğe gelmesine ve yetiştirme-bakım şartlarına bağlı olmak üzere dikimden itibaren 3-5 ay sonra başlar. Genel olarak hasatlar Ekim ayında başlayıp erken ilkbahara kadar yapılabilir. Başlar bireysel olarak kesilir ve hasat edilir.

Lahana Hakkında genel bilgileri kısaca özetledikten sonra, Lahana göbek kurdu hakkında bilgi verelim şimdide…

Zararlının Bilimsel Adı: Hellula undalis F. (Lepidoptera: Pyralidae)

Ergin, grimsi-sarı, kahverenkli, ortalama 6-8 mm boyundadır. Kanat açıklığı 15-21 mm’dir. Ön kanatların üzerinde açık kahve renkli lekeler bulunur. Arka kanat düz bej rengindedir. Yumurta inci tanesi gibi parlak beyazdır. Açılmaya yakın pembemsi bir renk alır. Yumurtadan yeni çıkan larva krem rengindedir. 4. ve 5. dönemde larvalar pembemsi krem rengini alır. Olgun larvanın uzunluğu 9-15 mm’dir. Başlangıçta açık sarı renkte olan pupanın boyu 7-9 mm’dir. Pupa rengi daha sonra koyulaşarak açık kahverengine dönmektedir.

Lahana göbekkurdu’nun mecburi bir kışlaması yoktur. Kış aylarında yumurta hariç zararlının her dönemine rastlamak mümkündür. Kış aylarında larva ve erginin aktiviteleri azalır. Pupadan çıkan erginler çiftleştikten sonra dişiler yumurtalarını genç lahana ve karnabahar bitkilerinde kök ile gövde arasına, bazen yapraklara tek tek veya kümeler halinde ortalama 153- 160 adet yumurta bırakır. Ergin ömrü 1-10, yumurta gelişme süresi 1-3 gündür. Yumurtadan yeni çıkan larva, bir süre yaprağın üst yüzeyinde beslendikten sonra, yaprağın etli dokusunda galeri açarak beslenir. Larva 5 dönem geçirir. Dışkılarını genellikle açtığı galerinin ağzında ve içinde salgıladığı ipliklerle bağlar ve böylece ağımsı bir görünüm meydana gelir. Bu durum zararlının varlığını gösteren tipik bir belirtidir. Larva gelişme süresi 9-13 gündür. Gelişmesini tamamlayan larva bitkiyi terk ederek bitkinin kök boğazı etrafında, toprağın 2-3 cm derinliğinde pupa olur. Pupa süresi 2-10 gün’dür. Bir dölü 17-31 günde tamamlanır. Akdeniz Bölgesi’nde yılda 5 döl verdiği tespit edilmiştir.

Nasıl zararlı olmaktadır ?

Yumurtadan çıkan larva önce bulunduğu yerde, daha sonra gövde ve yaprak sapı içine girerek beslenir. Larva en önemli zararı bitkinin büyüme noktasında yapar. Bitki gelişemez yan dallar vererek çatallanır, baş bağlayamaz. Ancak küçük, pazar değeri düşük lahanalar oluşur. Karnabahardaki zararı daha önemlidir. Bazen karnabahar bitkisi hiç baş bağlayamaz. Larvanın genç bitkideki zararı daha fazladır. Özellikle fideliklerde beslenme sonucu genç bitkiler 3-4 yapraklı dönemde kuruyarak ölür. Genellikle zarar görmüş bitkide cüceleşme, zayıflama ve gelişme geriliği sağlıklı bir bitki ile kıyaslanınca hemen farkedilebilir. Zararlı, lahana ve karnabahar ekilişi yapılan illerde görülür. Zararlının en önemli ana konukçuları lahana, karnabahar, kırmızı lahana ve turptur.

Bilinen doğal düşmanları nelerdir ?

Bilinen parazitotleri Tetrastichus sp. (Hym.: Eulophidae) ve Nemorilla nacubsa (Dip.: Tachinidae) türleri doğal düşman olarak tespit edilmiştir.

Kültürel önlem olarak ne yapılmalıdır ?

Tarladaki kurumuş, çürümüş, lahana, karnabahar, turp gibi bitkiler toplanıp tarladan yok edilmelidir.

İlacı var mıdır ?

Mutlaka ilacı vardır lakin kimyasal ilaçları çok sevmediğim için size burada ismini söylemek istemiyorum; ama şunu önerebilirim Bacillus thuringiensis içeren preparat ilaçlar etkili olabilmektedir. Kimyasal bir ilaç değildir biyolojik bir ilaç olarak kullanabilirsiniz hem bitkiler sağlıklı hemde insanlar sağlıklı olabilmektedir.

Ek Bilgiler :

Bu zararlının bir farklı türü daha vardır  “Hellula rogatalis”  avrupa ülkelerinde genellikle bu tür yaygındır. Bahsettiğim türden aslında çok farklılıklar bulunmamaktadır. Sadece morfolijik olarak tür ayrımı vardır.

Zararlının fotoğraflarını telif haklarını hallettikten sonra buraya güncelleme yaparak yükleme yapacağımı bildiririm.

Umarım yazımız faydalı olmuştur sizler için sorularınız ve yorumlarınız için aşağıda ki mesaj kutusundan bize ulaşabilirsiniz…