Erikte Cep Hastalığı (Taphrina pruni)

Şükrü Kaynaş

Türkçe ismi: Erik Cep Hastalığı

Uluslararası yaygın isimler:

English: bladder plums, pocket plums, pocket-plum fungus, witches’ broom of plum
French: balai de sorcière du prunier, maladie des pochettes, pochettes du prunier
German: Hexenbesen: Pflaume, Kräuselkrankheit: Pflaume, Narrentaschenkrankheit: Steinfrüchte, Taschenkrankheit: Pflaume
Spanish: abolladura del ciruelo, arrufat del ciruelo, lepra del ciruelo

Bilimsel ismi: Taphrina pruni
Sinonim isimleri: Exoascus insititiae, Exoascus pruni, Taphrina insititiae

Kingdom: Fungi
Phylum: Ascomycota
Subphylum: Taphrinomycotina
Class: Taphrinomycetes
Order: Taphrinales
Family: Taphrinaceae
Genus: Taphrina
Species: Taphrina pruni

Nasıl bir Hastalıktır ?

Bu hastalığa karşı bazı erik çeşitleri duyarlıdır. Hastalık serin ve yağışlı havalarda ortaya çıkar hatta bazı ağaçlarda bütün meyveleri hastalandırabilir.

Hastalık ilkbahar ortalarında görülür. Hasta ağaçlarda meyveler soluk renkli anormal uzamıştır. İnfekteli meyveler normale göre daha çabuk büyürler. Sonunda uzamış biraz düz ve buruşuk 4-8 mm boyunda şekilsiz oluşunlar meydana gelir. Hasta meyveler içinde çekirdekler yoktur. Bu gibi meyvelerin üst yüzeyinde beyaz veya sarımsı beyaz un serpilmiş gibi bir tabaka oluşur. Bu gibi meyveler daha sonraları kahverengileşir, eti gevrekleşir, susuzlaşır. Mikroskopta incelendiğinde meyve dokusu içinde miseller görülür. Meyvenin tadı değişir asidi azaldığı için daha tatlı hissini verir. Meyvelerin içine yayılan fungus miseli meyve yüzeyinde gri bir toz halinde ascus yataklarını ve bunlar üzerinde ascusları oluşturur. Ascusların her biri 8 adet yuvarlak ve renksiz ascospor içerir.

Hastalığın gelişimi nasıl olmaktadır ?

Cep hastalığı ilkbaharda meyveler irileşmeye başlayınca görülür. Buna göre ilk enfeksiyonun çiçek döneminde olması olasıdır. İnfeksiyon miselin yumurtalığı dışarıdan delip girmesiyle olur. Ancak dışarıdan gelen miselin orijini kesinlikle belli değildir.

Bazılarına göre dışarıdan gelip çiçekte veya yumurtalık üstünde çimlenmek suretiyle oluşmakta, bazılarına göre de çiçek tomurcuklarını taşıyan sürgünlerin içinde bulunmaktadır. Ascosporlar olgunlaşıp doğaya dağılınca yeni sürgünlerin üzerinde çimlenip kabuk parankimasında misel halinde yaz ve kış mevsimini geçirmekte veya tomurcuk pulları arasında kışı geçirmektedir. Gelecek ilkbaharda meyveler hastalığa yakalanırlar. Hastalık Nisan ayı sonlarında, serin yerlerde Mayıs ayında görülmeye başlar. Nisan ve Mayıs ayı yağışlı ve serin gittiği yıllar hastalık kesin kez ortaya çıkar ve bütün meyveleri yakalar. Buna karşın ilkbahar az yağışlı geçer ve sıcaklıklar birden gelirse hastalık pek az görülür

Mücadelesi nasıl olmalıdır ?

Hastalıkla savaş amacıyla bütün hasta meyvelerin toplanıp yok edilmesi ve etmenin sürgünler içinde misel halinde her zaman bulunması ihtimaline karşı meyveleri çok hastalanan dalların budanması gereklidir.

Kimyasal savaşta, birinci ilaçlama çiçek tomurcukları açılmak üzereyken, ikinci ilaçlama çiçek yaprakları yaklaşık %50 dökülünce, üçüncü ilaçlama ikinci ilaçlamadan 15 gün sonra yapılmalıdır. Bordo bulamacı veya hazır bakırlı preparatlar yalnız birinci ilaçlamada, organik fungusitler (Bunlar koruyucu ilaçlamalardır) ikinci ve üçüncü ilaçlamada kullanılmalıdır.