Erikte Cadı Süpürgesi Hastalığı (Taphrina institiae)

Nasıl bir hastalıktır ? 

Cadı süpürgesine yakalanan erik ağaçlarının dallarında ökse otunu andıran dal sürgünleri meydana gelir. Dallarda aşırı sürgün verme eğilimi belirir. Dal üzerindeki kısa bir aralıktan çok sayıda sürgün meydana gelir. Uzaktan bakınca sık dal topluluğu ökse otunu veya bir kuş yuvasını andırır. İlkbaharda diğer sürgünlerde çiçek bulunduğu halde süpürge şeklini alan sürgünlerde çiçek bulunmaz. Bu hastalıklar beraber erik cep hastalığı olan Taphrina pruni ‘de beraberinde getirmektedir. O yüzdendir ki Bazı araştırmacılara göre bu hastalığın farklı bir hastalık olmadığını Taphrina pruni etmeninin oluşturduğu söylenmektedir. Kimi araştırmacıya göre ise farklı bir hastalık etmeni olduğunu iddia etmektedir. Bu yazımda bu belirsizliklerden dolayı Taksonomisini veremiyorum çünkü araştırmacılar ikiye ayrılıp her biri farklı taksonomi sunmaktadır.

Hastalık nasıl gelişmektedir ?

Dal içindeki fungus büyüme, gelişme ve farklılaşma oluşturucu kimyasal maddelerin doğmasına neden olarak hipertrophy oluşturur. Bunun sonucunda dallarda oluşan yeni sürgünler ters tutulan bir süpürgeyi andırır. Fungus erik ağacının sürgünleri içinde intersellüler misel halinde bulunur yaz başlangıcında hastalıklı dalların yüzeyinde ve bu dallardaki yapraklarda gri renkli bir tabaka halinde ascuslarını oluşturur. Ascuslar yuvarlak ve renksiz ascosporları içerir. İntersellüler misel genellikle çift çekirdekli ve oldukça kuvvetlidir. Misel doku içinde uzun zaman kalır ve pek az veya seyrek ascus oluşturur. Yaz başlarında etrafa uçuşan ascosporlar genç sürgünler üzerinde çimlenerek yara, lentisel ve stomalardan giriş yapar ve kabuk parankimasına yerleşirler. Kabuk içindeki misel burada yıllarca kalmakta, fakat sürgün içinde çok az ilerlemektedir. Orada çok kısa bir aralıkta dallanarak yayılmaktadır. Bu yüzden süpürge şeklindeki dallanmalar birkaç yılda ağaçta yayılma yerine yalnızca enfeksiyon yerinde kalmaktadır.

Hastalıklı durum ağaçta her yıl görülür. Fakat yeni bulaşmalar serin ve nemli havalara bağlıdır. Kuraklıktan ascosporlar etkilendiği gibi yüksek sıcaklık ascospor çimlenmesini de engelleyebilmektedir.