Enginar Kurdu Zararlısı

Enginar Nedir ?

Enginar (Cynara scolymus), papatyagiller familyasından mavi-mor renkli çiçekler açan, 50–150 cm boyunda çok senelik otsu bir bitki. Güney Avrupa ve Akdeniz çevresinde yetişir. Gövdeleri dik, kuvvetli, sert ve boyuna olukludur. Yaprakları sapsız, büyük, uzun-oval ve parçalıdır. Çiçekler üst yaprakların koltuğundan çıkan, uzun sapların ucunda büyük başçıklar halinde toplanmıştır. Çiçek tablası etlidir. Hepsi tüp şeklinde olan çiçekleri ve bunların aralarında bulunan tüyleri taşır.

Enginarın faydaları nedir ?

Enginar cynarin içerdiği için karaciğer ve safra kesesinde biriken nikotin, alkol ve yağın vücuttan atılımını sağlar. Ayrıca vücuttaki amonyak ve kolestrolü azaltır. Bol A ve B vitamini içerdiğinden atardamar kireçlenmesini önlemekte ve safra kesesi rahatsızlıklarını gidermektedir. Bunun dışında cinsel gücü artırıcı, ateş düşürücü, vücudu kuvvetlendirici ve iştah açıcıdır. Romatizma, ishal, sarılık hastalıklarına ve sinirlere iyi gelir.

Enginar hakkında ek bilgiler:

Enginar genel olarak Türkiye’de ve birçok ülkede vegetatif yolla üretilmektedir. Fransa, İtalya ve İspanya’da doğrudan tohumla üretilen çeşitler geliştirilmiştir. Enginarda vegatatif yolla üretim dip sürgünleri veya üzerinde gözlerin bulunduğu kök parçaları ile yapılabildiği gibi sadece gözlerin ana gövdeden çıkarılıp değişik ortamlarda köklendirilerek de yapılabilir. En yaygın üretim şekli sürgünlerle yapılan üretimdir. Yeni kurulacak Enginar plantasyonlarında dikiminden önce toprak derin sürülmeli ve gübrelenmelidir. Derin sürümden sonra diskaro ve tırmık çekilerek toprak dikime hazır duruma getirilmelidir.

Dikim genellikle Akdeniz ve Ege bölgesinde Ekim–Kasım aylarında, Marmara bölgesinde ise Mart–Nisan aylarında yapılır. En uygun dikim masuralar üzerine sıra arası ve üzeri 1×1 m mesafe ile yapılır. Özellikler Bursa Doğan köy ve keramet köyünde meşhurdur.

Zararlının adı: Phragmacossia albida (Ersch.) (Lepidoptera:Cossidae)

Zararlı Hakkında Genel Bilgiler:

Kelebeklerin ön kanatları açık bej renginde olup üzerinde düzensiz serpiştirilmiş küçük kahverengi noktalar bulunur. Alt kanatları krem renginde ve lekesiz olup kenarlarında aynı renk saçaklar vardır. Kanat açıklığı, dişilerde 55-65 mm, erkeklerde ise 39-58 mm’dir. Baş, toraks ve abdomenin üzeri açık bej tüylerle kaplıdır.

Yumurtası elips şeklindedir ve ilk bırakıldığında krem olan rengi, açılacağına yakın kahverengiye döner.

Larvaları yumurtadan çıktığında krem renginde olup, üzerinde enine kahverengi çizgiler bulunur. Son dönemde larva, oldukça iri ve beyaz renklidir. Pupası ise kızıl kahverenginde olup boyu 23-30 mm (2,5-3 cm)’dir.

Kışı enginar kökleri içinde larva halinde geçirirler. Mart ayının sonundan itibaren, toprak sıcaklığının 15°C’nin üzerine çıkmasıyla birlikte larvalar diyapozdan çıkarak beslenmeye başlar. Gelişmesini kök içinde tamamlayan larva, yine kök içinde pupa olur. Ergin uçuş periyodu haziran sonu ile ağustos sonu arası olup en yoğun uçuş 15 Temmuz-15 Ağustos tarihlerindedir. Bitkilerin kök boğazı ve köküne yakın yerlere bırakılan yumurtalardan çıkan larvalar taze sürgün, çatlak ve memeciklerden bitkiye girerek beslenmeye başlar. Gelişme kasım ayına kadar sürer. Zararlının 9 larva dönemi vardır. Toprak ve hava sıcaklıklarının düşmeye başlaması ile larva, kök içinde bir kokon örerek diyapoza girer. Bu zararlı yılda 1 (bir) döl vermektedirler.

Zarar şekli nedir ? Nasıl olmaktadır ?

Larvalar enginar kökleri içinde galeri açarak beslenir. İçinde bulundukları gözün kurumasına ve köklerin içinin oyularak çürümesine neden olurlar. İçi oyulan, gözleri körelen bitki kökü bir süre sonra çürür. Böylece 8-10 yıl ürün vermesi gereken bitki, 5-6 yılda kurumaktadır. Kuruyan bitkilerin yerine yenisinin dikilip, bunların ürün vermesi ise 2-3 yılda gerçekleşebilmektedir. Böylece o tarlada 5-7 yıllık bir ürün kaybı meydana gelmektedir. Zararlı daha çok Ege Bölgesi’nde enginar yetiştirilen alanlarda görülür. Hatta bu bölgede bununla ilgili bir çok çalışmada mevcuttur.

Bu zararlının ana konukçusu enginar olduğu bilinmektedir. Bazı yabancı ot bitkiler üzerinde yumurtaları görülmüştür; ancak ara konukçuları hakkında bir bilgi mevcut değildir.

Belirlenen Doğal Düşmanları:

Doğada larva parazitoidi olarak Glyptomorpha siculus Marshall. (Hym.: Braconidae) ve Beauveria bassiana (entomopatojen fungus) bulunmuş ancak bunların etkinliklerinin çok düşük olduğu söylenmiştir. Araştırma yapılarak başka doğal düşmanlarının olduğu tespit edilebilir.

Kültürel önlem olarak:

Yaz sonunda ayırma ve boğaz doldurma işlemleri yapılırken kesilen köklerde larva görülmesi durumunda bu kökler yakılarak yok etmeyi tavsiye ederim. Bulaşık tarlalardan çelik alıp, başka tarlaya dikilmemelidir !

Bu konuya paralel olarak ek bir bilgi vermek istiyorum sizlere;

California’da enginar zararlısı daha farklı bir şekilde göstermektedir. Türkiye’de bu tür mevcutmu bilmiyorum sadece ek bilgi olarak size sunmak istiyorum.

Not: Zararını gösteren elimde fotoğraflar bulunmuyor ne yazık ki, eğer sizde katkıda bulunmak ve elinizdeki mevcut fotoğrafı  paylaşmak isterseniz entofito@entofito.com mail adresinden bana ulaşabilirsiniz.