Ekin Kambur Böceği (Zabrus spp.)

Türkçe Adı: Ekin Kambur Böceği 

Bilimsel Adı: Zabrus spp., Col.: Carabidae

Ülkemizde bulunan önemli türleri: Zabrus tenebrioides Goeze,  Z. ınelancholicus Schaum,  Z. politus Gauth.,  Z. spinipes Fabr. dir.

Nasıl bir böcektir ? 

Erginler türlere göre farklılık göstermekle birlikte, 12-22 mm boyunda ve 5-8 mm enindedir. Sırt kısımları dış bükey ve parlak siyah renklidir. Sırtlarında uzunlamasına nokta ve çizgiler vardır. Larvaların baş ve göğüsü kahverengi, karın kısmının üstü kestane renginde olup alt kenarları kirli beyazdır. Yumurtadan çıktığında 0.4-0.6 mm uzunluğundadır. Olgun larva boyu ise 18-30 mm arasında değişir. Üç çift göğüs bacağı vardır. Göğüs halkaları karın halkalarından daha geniştir. Pupaları serbest pupa tipinde beyaz renklidir. Yumurtaları darı tanesi büyüklüğünde yuvarlak ve beyaz renklidir. Yumurtaların boyu ortalama 2.3 mm, eni ise 1.4 mm dir.

Nasıl yaşamaktadır ?

Kışı toprak içinde hem ergin hem de larva halinde geçirir. Soğuk havalarda hareketsiz olan larvalar toprak sıcaklığının 10 ⁰C’nin üzerine çıkması ile birlikte hareketlenirler. Gelişmesini tamamlayan larvalar iklim koşullarına bağlı olmakla beraber genellikle nisan ayı sonlarında pupa olurlar ve mayıs ayından itibaren erginler çıkar. Erginler yazın sıcak günlerinde toprak içinde yazlamaya girer. Sonbaharda yağışların başlaması ile topraktan çıkan erginler anızlarda sürülmemiş toprak bölümlerinde çiftleşmeye başlarlar. Çiftleşen dişiler yumurtalarını tek tek toprakta oluşturdukları küçük yuvalara bırakırlar. Yumurtalar iklim koşullarına bağlı olarak 10-20 gün içinde açılır. Bir dişi 40-80 yumurta bırakmaktadır. Yumurtadan çıkan larvalar çok hareketli olup toplu olarak görülürler. Bu zararlı yılda bir döl vermektedir.

Zarar Şekli nasıl olmaktadır ?

Zararı yaşam dönemine göre 3’e ayrılır.

1. Genç larvalar, sonbahar aylarında uygun koşulları bulduklarında ekin yapraklarını toprak içine çekerek yerler.
2. Olgun larvalar ilkbaharda yaprak ve sürgünleri yiyerek zararlı olurlar, m² de 3-4 larva olduğunda tarlalarda yer yer yenik bölümler, açık hububat sıraları ve boşluklar görülür. Bu durum verimin önemli ölçüde azalmasına neden olur.
3. Erginler hasada yakın günlerde başak tanelerini, ekimde ise toprak altındaki taneleri kemirerek zararlı olurlar.

Ülkemizin tahıl ekimi yapılan bütün bölgelerinde bulunur.

Bilinen Konukçuları:

Ergin ve larvaları yabani ve kültür Gramineae türlerinde beslenir. Başlıca buğday, arpa, yulaf ve çavdarda zarar yapar. Bazen çimlenmekte olan mısır tohumlarında da önemli zararlara sebep olabilmektedir.

Mücadelede Kültürel önlemler :

1. Aynı tarlaya üst üste bir kaç yıl buğday veya bu zararlının sevebileceği başka bir Gramineae bitki türü ekildiğinde, yoğunlukla beraber zarar da artmaktadır. O zaman her şeyden önce ekim nöbetine gerekli önem verilmelidir.
2. Nadasa bırakılan tarlalar uygun bir zamanda derince sürülmek suretiyle yabancı otlar yok edilirse zararı daha da azalır. Böylece tarladaki besin kaynakları ortadan kalkacağı gibi birçok larva ve pupa da toprağı sürme esnasında yok edilmiş olur.
3. Tahıllar olgunlaştıktan sonra tarlada ne kadar fazla kalırsa hasat esnasında tohumların toprağa dökülme oranı da o kadar artar. Bu da erginlere ve ileride de larvalara bol besin kaynağı oluşturacağı için çoğalması teşvik edilmiş olur. Bu nedenle tahıllar olgunlaşır olgunlaşmaz bekletmeden hemen tekniğine uygun hasat edilmesi çok faydalıdır.