Ekin Bambulu (Anisoplia spp.)

Zararlının Bilimsel Adı: Anisoplia spp.

Takım: Coleoptera

Familya: Rutelidae

Ülkemizde bulunan önemli türleri; Anisoplia austriaca Herbst., A.agricola (Poda), A.segetum Herbst., A.tenebralis Burm., A.dispar morio Kr., A.lata E., A.flavipennis Burm. ve A.syriaca Rche.’dır.

Zararlının morfolojik (dış) özellikleri ve yaşamı:

Ergin 10-15 mm boyunda, 6-8 mm enindedir. Baş öne doğru daralarak kıvrılır. Yapı ve renkleri türlere göre farklılık gösterir. En büyük tür A.austriaca olup baş ve gövde parlak madensel yeşil renkte, üst kanadın gövde ile birleşme yerlerinin ortasında köşeli kara bir leke vardır. Üst kanatlar kahverengidir. A.tenebralis ve A.lata siyah renkli türlerdir. A.agricola‘nın vücudu siyah ve üst kanatlarda kirli sarı 2 büyük leke bulunur. Bambul erginlerinin antenleri yelpaze tipindedir. Üst kanatlar vücudun arka bölümünü genellikle örtmez. Yumurtaları mat beyaz renkte, 2-3 mm boyunda ve silindir şeklindedir. Larvaları “manas” tipinde olup, kahverengi başlı ve yumuşak vücutludur.

Erginler tahılın sütolum döneminde başaklar üzerinde görülürler. Bir süre beslendikten sonra çiftleşmeye başlarlar. Dişiler yumurtalarını kumsal, hafif toprakların 10-25 cm derinliğine bırakırlar. Larvalar genellikle 2 yıl toprakta yaşamlarını sürdürürler ve sonunda pupa olurlar. Ortalama 15 gün süren pupa döneminden sonra erginler çıkar. Erginler günün sıcak saatlerinde çok hareketlidirler. Erginlerin yaşam süresi 1-1.5 aydır. Bu zararlı genellikle 2 yılda bir döl vermekle birlikte uygun koşullarda yılda bir döl de verir.

Zarar şekli ve ekonomik yayılışı

Larvalar toprak altında genç tahılın kökünü kemirerek  zararlı olmakla beraber, en büyük zararı erginler yapar. Süt olum döneminden itibaren sarı olum ve sert olum dönemlerinde başaklardaki taneleri kemirerek zarara neden olurlar. Bambul erginleri tarafından kemirilmiş taneler, tohumluk olarak kullanılamayacağı gibi tanenin özü yenildiğinden ekmek yapımında da iyi sonuç vermez. Zararlı, tarlalarda eşit dağılım gösterdiği koşullarda m²’de 3-4 adet ergin olduğunda ekonomik zarara neden olabilir.

Ülkemizin tüm tahıl ekiliş alanlarında yaygındır.

Zarar vermiş olduğu ürünler:

Başta buğday, arpa, yulaf ve çavdar ile küçük taneli diğer birçok tahıllar ile diğer birçok yabani buğdaygil türleri bu zararlının konukçularıdır.

Bilinen Doğal Düşmanları:

Ülkemizde tespit edilen bir doğal düşmanı bulunmamaktadır. Ancak toprak sürümlerinde yüzeye çıkan larvaların kuşlar tarafından toplandığı saptanmıştır.

Metarhizium anisopliae Metc.(Deuteromycotina:Hypomycetes) mantarının larvalarda zararlı olduğu ve erginlerin predatörü olarak da Machimus annulipes (Brulle) (Dip.:Asilidae) saptanmıştır.

Kültürel Önlemler

Kültürel önlemlerin uygulanmasına önem vermek, zararlı popülasyonunu büyük oranda azaltır.

• Münavebe iyi uygulandığında çok iyi sonuç alınır. Münavebede bilhassa Şemsiyegiller(Umbelliferae) ile Baklagiller(Leguminaceae)’e ait bitki türlerine yer verilmelidir. Çünkü larvaların bu kültür bitkilerinde hiç beslenmedikleri bilinmektedir.
• Erken ekim, erkenci çeşitlerin ekilmesi ve hasatın geciktirilmemesi iyi sonuç vermektedir.
• Larvaları yok etmek için sonbahar yada ilkbaharda, anızın erken ve derin şekilde sürülmesi, tarla kenarlarında işlenmemiş toprak bırakılmamalıdır.
• Ekim öncesi tarla hazırlığı iyi yapılmalıdır.
• Sulama yumurta ve larva gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.