Domateste Erken Yaprak Yanıklığı (Alternaria solani)

Domateste erken yaprak yanıklığı (Alternaria solani) hastalığının tasviri

Hastalık hakkında genel bilgi

Alternaria solani isimli fungusun neden olduğu erken yaprak yanıklığı hastalığı dünyanın her tarafına yayılmıştır. Bazı yörelerde patates bitkisinin en önemli hastalığıdır. Belirtileri; kahverengi köşeli nekrotik lekeler ya da konsantrik halkalar şeklinde iç içe geçmiş biçimde görülürler. Lekelerin yaprak sapında ve gövde de gelişmesi daha nadirdir. Büyük yaprak damarları tarafından lekelerin gelişimi sınırlandırıldığı için yaprak lekeleri bazen dairesel olarak gelişir. Bu lekeler genellikle çiçeklenme döneminde ortaya çıkar. Bitkiler olgunlaşırken lekeler artarak çoğalırlar ve tüm yaprağı kaplayacak şekilde gelişirler. İlk lekeler en alt yapraklarda oluşur.

Konidiler çok hücreli, uzun, koyu renkli, enine ve boyuna bölmeli olup, uzun bazen çatallı uzantıları vardır. Genellikle bitkilerde sararma yapraklarda dökülme veya erken ölüm şeklindeki belirtilere sıkça rastlanır. Yumrularda da hastalık oluşabilir. Yumru üzerinde siyah, çökük, kuru bir leke oluşur. Hassas çeşitler özellikle erken olgunlaşanlar şiddetli şekilde bozulma gösterirler. Geç olgunlaşan çeşitler daha dayanıklı görünebilirler. Olgunlaşmayı hızlandıran stres koşulları altındaki bitkiler normalden daha hassas olur ve erken ölürler. Fungus hayatını topraktaki bitki artıkları üzerinde devam ettirir. Primer enfeksiyonları konidiosporlar başlatır ve aynı sporlar sekonder enfeksiyonları devam ettirirler.

Domateste 4 çeşit Alternaria etmeni görülür;

1- Alternaria alternata  f.sp. lycopersici

2- Alternaria solani (erken yanıklık)

3- Alternaria porri  f.sp. solani

4- Alternaria tomato

Enfeksiyon genellikle topraktan olur. Fungus hayatını topraktaki bitki artıkları üzerinde devam ettirir. Tohumla da bulaşabilir. Çiğ ve hafif yağmurlar hastalığın yayılması için yeterlidir. Yüksek nisbi nem ve 18–25  °C arasındaki sıcaklık hastalık için uygundur.

Domateste belirtileri nasıl olmaktadır ?

Rutubetli havalarda yapraklardaki lekeler üzerinde koyu füme veya koyu yeşil renkli kadifemsi görünüşte olan miseller bulunur. Bu miseller fungusun konidileri ve konidiforlarından ibarettir. Hastalığa bitkilerin her devresinde rastlanır. Hastalık yapraklarda, saplarda ve meyvelerde lekeler halinde görülür. Meyvelerde genellikle sapın tuttuğu kısımda koyu renkli, çökük lekeler meydana gelir. Fideliklerde kök çürüklüğü veya kök boğazı yanıklığı yapar. Hastalık şiddetli olursa bütün yapraklar kurur ve dökülür.

Konukçuları nelerdir ?

Domates, patlıcan, patates, lahana, karnabahar, havuçta hastalık meydana getirebilir.

Kültürel Mücadelesi ne yapılmalıdır ?

-Temiz tohum kullanılmalıdır.

-Fideliklerin ve seralıkların sık sık havalandırılması gerekmektedir.

-Özellikle öğleden sonra sulama yapmaktan kaçınılmalıdır.

-Hastalıklı fideler ve bitki artıkları uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal olmadan mücadele edebilirmiyim ?

Daha önceki Domateste ki hayalet leke hastalığında değinmiştim ama burada tekrar söylemek gerekir. Bayer firmasının “SERENADE” ticari isimli ilacında “Bacillus subtilis” ırkında bakterili ilacı bulunmaktadır. Tamamen doğal biyolojik olarak çözüm sunan bir ilaçtır. Organik tarım kapsamında kullanılabilen bir ilaçtır. Lütfen Kimyasaldan önce bu ilaca başvuralım. Sağlığımızı riske sokmayalım.

En son çare kimyasal mücadelesi:

Piyasada bu hastalığa karşı hemen hemen 20’ye yakın farklı etken maddede ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlar pek tabi işe yaramaktadır. Zaten uygulanan ilaçlar koruyucu ilaçlama olarak geçmektedir. Burada önemli olan ilaçlama zamanı lekelerin ilk görüldüğü zamandan itibaren 8-10 gün arayla ilaçlamaya devam etmeniz gerekir. Burada ilaç ismi vermiyorum piyasada çok sayıda ilaç bulunmaktadır. Bana sorarsanız favorim serenade ilacıdır.