Ascochyta Yanıklığı (Ascochyta gossypii )

 Ascochyta Yanıklığı

Pamukta Ascochyta gossypii isimli etmenin neden olduğu Ascochyta yanıklık hastalığı aynı zamanda nemli hava yanıklığı olarak ta bilinir. Fungus, kotiledon, yaprak, yaprak sapı ve kozalarda lekelere neden olur. Kotiledon ve yapraklarda hastalığın ilk belirtileri ortası beyaz-açık kahve; etrafı siyah-kahverengi yuvarlak lekeler şeklinde görülür. Bu lekeler yaprağın büyük bir kısmını kaplayacak şekilde büyür ve bunun sonucunda da yaprakta büyük parlak kahverengi nekrotik doku alanları meydana gelir. Petiol ve gövde de hastalık belirtileri 6-7cm uzunluğunda çökük yara şeklinde lekeler olarak görülür. Gövlerdeki bu yara şeklindeki lezyonlar dolu zararı sonucu oluşan yaralara çok benzer. Çökük kanser yaraları üzerinde küçük, siyah nokta şeklindeki piknidiumların varlığı hastalığın dolu zararından ayırt edilmesinde yardımcı olur. Pamuktan başka bitkilerde konukçuları arasındadır. Hastalık etmeni aynı zamanda tohumla da taşınabilmektedir. Ancak primer inokulum kaynağı olarak bulaşık tohumun rolü önemsizdir. Çünkü bulaşık tohumdan hastalığın gelişimi için uzun bir süreye gereksinim vardır. Hastalığın asıl primer inokulum kaynağı hastalıktan dolayı ölen ve üzerinde bol miktarda piknidiumların oluştuğu bitki kalıntılarıdır. Etmenin sadece konidial dönemi bilinmektedir. Onun içinde hem primer, hemde sekonder enfeksiyonlardan pikniosporlar sorumludurlar. Hastalıklı bitki artıklarında piknidium olarak kışı geçiren fungusun pikniosporları, uygun koşullarda olgunlaştığında ostiol denilen açıklıktan dışarı çıkarak, yağmur damlacıklarının sıçratmasıyla bitkiye bulaşır ve enfeksiyonu başlatır. Enfeksiyon sonucu değişik organlarda yukarıda açıklandığı gibi oluşan lekeler üzerinde lekeler belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra siyah toplu iğne başı büyüklüğünde piknidler oluşur. Piknidler de oluşan sporlar uygun koşullarda zaman zaman dışarı salınarak sekonder enfeksiyonları devam ettirerek hastalığın etrafa yayılmasını sağlarlar. Hastalığın epidemik duruma geçmesi ancak uzun süreli bulutlu, yağışlı ve ılıman (20-25 0C) hava koşullarında gerçekleşir.

  Mücadele

• Rotasyon,
• Hastalıklı bitki artıklarını derine gömmek için toprak derin olarak sürülmeli,
• Bitkinin erken gelişim evresindeki devamlı serin ve nemli hava periyodundan sakınmak için ekim tarihi değiştirilmeli,
• Gerektiğin de tohum ilaçlaması yapılmalıdır.